شناسائی عوامل مؤثّر بر کوتاه بودن عمر اکثر ساختمان های ساخته شده در سال های اخیر در ایران، نسبت به استاندارد جهانی.

با نام و یاد خدا و برای خدا.

پندار نیک + گفتار نیک + کردار نیک = زندگی نیک.

شناسائی عوامل مؤثّر بر کوتاه بودن عمر ساختمان های ساخته شده در سال هان اخیر در ایران؛

سؤالی به مضمون فوق پیش آمد، که سؤالی فوق العاده جالب و قابل تأمل بوده و مرا نیز به فکر کردن در این زمینه واداشت، در نتیجه مواردی که به ذهنم رسید به شرح زیر مطرح می نمایم؛

۱ – عدم مطالعه دقیق در ابتدای پروژه؛ از قبیل شناسائی دقیق بستر پروژه اعمّ از ساختمان، راه، باند فرودگاه و غیره، طرّاحی بستر مناسب با شناسائی نشست های آنی، تدریجی و نشست تدریجی و احتمالاًنشست های ناهمآهنگ زمین بستر باید باشد. ( زمین بستر پروژه بایستی به نسبت وزن پروژه تا عمق کافی شناسائی بشود).

۲ – عدم توجّه به نوع قرار دادن ساختمان در مقابل جریانات مختلف جوّی از قبیل انرژی های مختلف با در نظر گرفتن جهات هشت گانه و قرار دادن ساختمان در جهت مناسب، با توجّه به به جریانات و امواج مختلف؛ باد و امواج مغناطیسی، امواج کیهانی خورشید و ماه و سیّارات دیگر.

۳ – عدم تهیّه روش اجرای منطقی، دقیق، منظّم و منسجم، در ابتدای پروژه، و نداشتن برنامه زمانبندی اجرائی، زمانبدی تدارکات اعمّ از مصالح و نیرو های اجرائی، به صورت واقع بینانه.

۴ – عدم داشتن یک قیمت دقیق اجرائی و واقعی برای اجرای پروژه، در نتیجه نداشتن یک آنالیز بهای دقیق و کامل و عدم توجّه به خیلی موارد در آنالیز بها های موجود از قبیل ندیده گرفتن مواردی که به ظاهر کوچک و کم ارزش و بی اهمیّت تلقّی می شود، در صورتیکه در نهایت یک هزینه سنگینی به پروژه تحمیل می نماید؛ از قبیل در نظر نگرفتن لوازمی مانند؛ شمشه، تراز، شاغول، ریسمانکار، تیشه، میخ، چکش، زنبه، استامبولی، شلنگ، آبپاش، سطل، گونیای بنّائی، شابلون های مختلف و غیره. که منجر به نداشتن یک قیمت واقعی می گردد.

نداشتن قیمت واقعی و عدم همآهنگی نرخ پروژه با واقعیّت، که منجر به عدم توجّه به مشخصّات فنّی و سمبل کاری می گردد.

۵ – نکته خیلی مهمّ؛ نداشتن عشق، علاقه، ایمان و انگیزه به کار توسّط عوامل اجرائی پروژه.

نداشتن وجدان کاری در عوامل اجرائی؛ اگر عوامل اجرا اعتقاد،علاقه، تعّهدکاری، انگیزه و وجدان کاری نداشته باشند، نتیجه مطلوب غیر قابل دسترسی می باشد.

۶ – به کار گماردن افراد بی تجربه و بی سواد و فقط تکیه به مدرک تحصیلی ( در هیچ پرسشنامه ای پایه معلومات مطرح نمی شود، فقط مدرک تحصیلی مطرح هست ).

در این زمینه خاطره ای دارم که طرح آن خالی از لطف نمی باشد؛ در پروژه ساختمانی که در حدودریالی بیست میلیارد تومان بود و قرار داد اجرای آن در حال تنظیم بود، من به مهندس مشاور پیشنهاد دادم که حتماً برای سرپرستی کارگاه یک فرد با تجربه کاری حد اقل بیست سال در نظر گرفته شود، به دلایلی من از آن پروژه کنار رفتم، وقتی آن پروژه شروع شد، پیمانکار یک جوان تازه فارغ التحصیل شده را به عنوان رئیس کارگاه به کار گرفت.

۷ – حرف زدن و عمل نکردن؛ اگر دقّت بکنیم متوجّه می شویم آنقدر که ما حرف می زنیم عمل نمی کنیم، تعداد جلسات ما و حاصل آنها قابل تأمل می باشد.

۸ – دلّال بازی در اجرای پروژه ها؛ اکثر پروژه های بزرگ را پیمانکاری با حد اقل قیمت برنده مناقصه گردیده و قرار داد می بندد، پس از انعقاد قرارداد و دریافت پیش پرداخت، آن پروژه را با گرفتن پورسانتی به یک پیمانکار دست دوّم واگذار می نماید، پیمانکار دست دوّم هم با کسر کردن مبلغی به پیمانکار دست سوّم واگذار می کند، آن پیمانکار هم کارها را به پیمانکاران جزء می دهد، پیمانکار جز که با حداقلّ اقلّ قیمت کار را گرفته با چنگ و دندان و با کیفیّت پائین کار را انجام می دهد، ولی موفّق به دریافت پول آن هم نمی شود. با این ترتب سرنوشت پروژه معلوم می گردد که چه می شود. ( متأسّفانه اکثراً در پروژه های ما آنچه که مطرح نمی باشد پروژه و سرنوشت آن می باشد، و همه فقط به دنبال پول هستند و فقط به پول فکر می کنند )

۹ – دروغ و دزدی؛ که متأسفّانه ریشه اصلی تمام مشگلات جامعه ما می باشد، دروغ می گوئیم و آنچنان دروغ گفتن برایمان عادی شده که اکثراً خودمان هم متوجّه نمی شویم که دروغ می گوئیم، دزدی هم مثل دروغ گفتن مان می باشد، از همه چیز می دزدیم بدون انکه متوجّه آن هم باشیم، از وقت مان می دزدیم ولی متوجّه نیستیم وقتی یک کارمندی آخر روز پس از هشت ساعت به ظاهر کار کردن نتیجه کارش صفر باشد، آیا این فرد وقتش را ندزدیده است، مال مان را هدر می دهیم ولی متوجّه نیستیم که هدر دادن مال به نوعی دزدی می باشد، البتّه این مطالب سوای دزدی های کاملاً روشن و واضح می باشد، از قبیل رشوه گیری ها، دزدی های بازاری، و در اجرا، دزدی از مصالح و عدم اجرای مشخصّات فنّی و غیره، و خیلی دزدی های دیگر. وقتی جلسه می گذاریم و چندین شخص مؤثر در آن چلسه حضور دارد و ساعت ها بحث کرده و حرف می زنیمو تصمیماتی می گیریم، و آن تصمیمات عملی نمی شود، آیا وقت آن همه آدم دزدیده نشده است؟.

۱۰ – عدم هماهنگی علوم دانشگاهی با علوم اجرا؛ آموزه های ما در دانشگاه با علوم اجرائی فاصله زیادی دارد، به طوریکه به سادگی به هم نمی رسند، و زبانشان هم متفاوت می باشد.

۱۱ – عدم کنترل صحیح در اجرای پروژه ها، و توبیخ به جای آموزش در کنترل پروژه ها.

۱۲ – در پروژه های بزرگ و دولتی فاصله شخصیّتی کاذب ایجاد شده بین کار فرما و پیمانکار؛ کارفرما هرگز خود را برابر با پیمانکار نمی بیند، و به طور غلط خود را ارباب پیمانکار می شناسد، در صورتی که هردو یک شخصّت حقوقی برابر می باشند. بطوریکه برابری آنها در شرایط عمومی پیمان هم به وضوح تعریف شده است.

البتّه این موارد به نوعی ریشه های اساسی و پنهان مشکلات ما می باشند، ولی دلایل ظاهری بسیاری وجود دارد، که توسّط اساتیدی در حال بر رسی می باشند

به قول معروف این رشته سر دراز دارد و زمان زیادی می طلبد که در رابطه با هر تک تک موارد فوق کنکاش به عمل آمده و ریشه یابی گردیده و چاره اندیشی بشود.

با تشکّر فراوان از سرکار خانم مهندس بهناز بخشی که این سؤال را برای من مطرح فرمودند.