کنترل پروژه در آموزش گام به گام متره برآورد، گام ۱۱۷ ( g.90

با نام و یاد خدا و برای خدا.

پندار نیک + کردار نیک + گفتار نیک = زندگی نیک.

کنترل پروژه در پروژه های عمرانی؛

۷ – کنترل هزینه های پروژه و کنترل سود و زیان آن.

یکی از مهمترین موارد کنترل پروژه، کنترل هزینه ها و سود و زیان آن می باشد. با توجّه به اینکه ذهن جامعه ما در مورد هزینه ها اکثراً با مخفی کاری و پرده پوشی توأم می باشد، و کلّاً طوری عمل می شود که کسی از هزینه ها سر در نیاورد، لذا طرح کنترل آنها هم مواجه با یک سری مخالفت ها قرار گرفته و مورد پسند واقع نمی شود، چون فکر می شود که خود شان کنترل آن ها را دردست دارند، و نیازی به کنترل آنها توسّط اشخاص دیگر ضرورتی ندارد، در صورتیکه این مورد در خیلی از موارد باعث قول زدن خود می شود، و وقتی وضع به یک حالت بحرانی رسید، موضوع رو می شود، که احیاناً در آن زمان جبران اشتباهات خیلی مشگل خواهد بود، علل این پرده پوشی ها بیشتر به سیاست های غلط و نوع اجرای پروژه بر می گردد، از قبیل پائین بودن غیر معقول قیمت پروژه، مطرح نبودن اصل پروژه، داشتن نیّات سود جویانه غیر معقول، و در نتیجه منجر به انجام یک سری حرکات غیر قانونی و غیر شرعی و غیر وجدانی می گردد. و این مسائل باعث می شود، که اجازه ندهیم که هزینه ها و سود و زیان پروژه تحت کنترل اشخاص د یگری قرار بگیرد. در صورتیکه اگر پروژه مطرح بوده باشد، بایستی تمام موارد آن تحت کنترل باشد، از جمله هزینه ها و سود و زیان آن. در حالتی که اگر به سود متعادل و منطقی و صادقانه قانع باشیم، از اینکه پروژه سود می کند که حتماً بایستی سود بکند، نگرانی به خود راه نمی دهیم، و با کنترل دقیق هزینه ها می توانیم جلو ضرر های احتمالی را گرفته و مجبور به انجام کارهای خلاف نشویم.

برای کنترل هزینه ها همانطور که در برنامه ریزی اجرا، هزینه های هر فعالیّت بر آورد گردید، در زمان اجرا نیز صورت وضعیّت های موقّت به همان ترتیب یعنی متره نوع چهارم تنظیم شود، تا بشود با بر آورد اولیّه مقایسه نموده و نتیجه را به دست آورد، در این حالت تا حدودی تعادل صورت وضعیّت و بر آورد اولیّه معلوم می گردد. اگر بخواهیم سود و یا زیان پروژه را در هر زمان در اختیار داشته باشیم، بهتر آنست که با هر صورت وضعیتّی که بر اساس قیمت قرار داد تنظیم می شود، صورت وضعیّت دیگری هم بر اساس هزینه ها تهیّه نموده و با مقایسه این دو صورت ضعیّت سود و یا زیان پروژه را مشخّص نمائیم، در این حالت در صورتی که تعادلی بین هزینه و قیمت قرار داد برقرار بود که مشگلی وجود ندارد، ولی اگر هزینه بالا تر بود، در این صورت بایستی در پی کشف این اختلاف در آمد، حال ببینیم این اختلاف از چه مواردی ناشی می شود؟؛

موارد قابل توجّه در کنترل هزینه ها و سود و زیان پروژه:

۱ – عدم هم آهنگی قیمت قرار داد باقیمت روز، و یا با قیمت خرید ها.

۲ – عدم هم آهنگی دستمزد ها با راندمان کارهای انجام شده، به طور مثال اگر یک بنّای آجر کار که نسبت به دستمزد دریافتیش بایستی روزانه A متر مکعب آجر کاری انجام دهد، کمتر از آن کار نماید، و یا هر کار گر و استاد کاری معادل حقوق در یافتی خودش کار انجام ندهد، مسلماً پروژه مصادف با ضرر خواهد شد.

۳ – ریخت و پاش های زیاد و عدم کنترل و استفاده نادرست از مصالح، بطور مثال اگر برای چیدن یک متر مکعب آجر کاری به جای استفاده از ۶۰۰ قالب آجر، در نتیجه شکستگی های زیاد آجر بیشتر از آن استفاده شود، و یا ملات بیشتر از مقدار لازم مصرف گردد، و همچنین در سایر فعالیّت ها نیز میزان مصرف خارج از نرم باشد، مسلّماً در این حالت ها مواجه با ضرر و زیان خواهیم شد.

۴ – یکی از مهمترین موضوع در کنترل هزینه ها توجّه خیلی دقیق به هزینه بالاسری پروژه می باشدکه بایستی توجّه خاصّی به این مسئله مبذول گردد، یعنی هزینه های انجام شده بالاسری بایستی معادل با هزینه هائی باشد که در ابتدای پروژه بر اساس آنها در صد هزینه بالاسری تنظیم شده است. یعنی به طوریکه هزینه های بالاسری، هردوره که صورت وضعیّت موقّت تهیّه می شود، هزینه بالاسری آن دوره به صورت روز شمار تنظیم گردیده و باهزینه انجام شده مقایسه گردد، در صورت عدم تعادل و نشان دادن ضرر، بایستی علّت ضرر ریشه یابی شود.

۵ – توجّه به سیستم مدیریّت پروژه؛ در صورتیکه اداره پروژه با ضعف مدیریّت مواجه شود، مسلّماً آن پروژه مواجه با ضرر و زیان خواهدشد.

۶ – یکی از دلیل های ضرر وارده به پروژه می تواند طولانی شدن زمان قرار داد بیش از آنکه در اوّل قرارداد تعیین شده است باشد، که در این زمینه کنترل زمان از اهمیّت بیشتری برخوردار می گردد، چون با طولانی شدن زمان، هزینه بالاسری بیشتری به پروژه تحمیل می گردیده و اتفاقات زیادی پیش می آید، که در کنترل زمان پروژه مطرح گردیده است.

۷ – مواردی که مطرح شد قسمتی از موارد مربوط به ضرر و زیان پروژه می باشد در صورتیکه عدم توجّه به سایر موارد کنترل پروژه نیز در سود و زیان پروژه مؤثّر می باشد. ( ادامه دارد )