اصول پیمانکاری در رشته های عمران

در رابطه با اصول پیمانکاری سؤالات زیادی مطرح می شود؛ آیا هر کسی که از راه رسید بدون داشتن صلاحیّت لازم می تواند پیمانکار کارهای عمرانی شود؟
به طور مثال وقتی می خواهند شرکتی به عنوان شرکت پیمانکاری عمرانی به ثبت برسانند در اساسنامه آن شرکت هر کاری را که می شود انجام داد بدون استثنا در آن می گنجانند، بدون در نظر گرفتن تخصّص ها، و واجد شرایط بودن ها که به هیچ عنوان مطرح نمی شود. فقط در زمان کنترات یک پروژه تخصّص ها مطرح می شود که آنهم به نظر نمی رسد  چندان جدّی باشد، و هر کارفرمائی نسبت به سلیقه خود شرایطی را در نظر می گیرد. ولی باید بررسی کرد که آیا در جائی اصول و شرایط پیمانکاری به طور مدوّن وجود دارد یا خیر؟ ….

در این زمینه سؤالاتی شده و می شود، ولی من نتوانستم منبع درستی پیدا کرده و معرفّی نمایم، و لذا تصمیم گرفتم باز هم نظرات خودم را در این زمینه مطرح نمایم. قبل از طرح اصول پیمانکاری صلاحیّت و شرایط پیمانکاری مطرح می شود، که از مجموع آنها می توان به اصول پیمانکاری دسترسی پیدا کرد.

شرایط و صلاحیّت پیمانکاری در رشته های عمران:

۱ – داشتن تخصّص کافی در رشته مورد نظر.

۲ – داشتن آشنائی به متخصّصین آن رشته جهت به کار گیری آنها در موارد مورد نیاز.

۳ – داشتن آشنائی کامل به قیمت ها اعّم از فهرست بها  و قیمت های روز.

۴ – آشنائی به اصول تجارت.

۵ – آشنائی و شناخت سرمایه و سرمایه گذاری. ( سرمایه باید حفظ و در نتیجه سود عادلانه افزون تر گردد.)

۶ – آگاهی کامل به مشخصّات فنّی عمومی و خصوصی  مربوطه.

۷ – آگاهی کامل به شرایط عمومی و خصوصی پیمان.

۸ – آشنائی به آنالیز بها (تجزیه بها).

۹ – آشنائی به اصول مدیریّت و داشتن مدیریّت قوی برای اداره صحیح پروژه.

۱۰ – داشتن ماشین آلات مورد نیاز کافی برای اجرای پروژه و یا دسترسی کامل به اجاره آنها.

۱۱ – آگاهی به برنامه ریزی و برنامه نویسی و پیشبرد پروژه طبق برنامه ( کنترل پروژه ).

۱۲ – آگاهی و توجّه به وصول کلیّه هزینه های انجام شده به پروژه، از قبیل:

۱ – ۱۲ – کلیّه هزینه هائی که طبق قرارداد انجام می شود.

۲ – ۱۲ – کلیّه هزینه هائی که خارج از قرار داد و طبق دستور کارفرما و عوامل آن و دستگاه نظارت انجام می شود.

۳ – ۱۲ – هیچگونه هزینه ای  از سرمایه خود را بدون نظر کار فرما برای پروژه انجام ندهد.

۴ – ۱۲ – هر هزینه ای که از سرمایه خود (طبق نظر کارفرما) برای پروژه انجام میدهد مبالغ آنرا از کارفرما دریافت نماید.

۵ – ۱۲ – هر نوع سرمایه ای که پیمانکار برای پروژه با نظر کارفرما یا به ضروریّت پروژه به کار می گیرد بایستی باز گشت سرمایه با سود آن از طرف کارفرما تأمین گردد، از قبیل ماشین آلات – اجاره محلّ ها – به کار گیری سرمایه نقدی .

۶ – ۱۲ – سود بانکی پرداختی توسّط پیمانکار در نتیجه ی عدم پرداخت های به موقع کارفرما بایستی توسّط کارفرما پرداخت گردد.

۱۳ – پیمانکار باید توجّه داشته باشد که هر پروژه ایکه می گیرد بایستی سود عادلانه خود را داشته باشد.

۱۴ – پیمانکار هرگز نباید ضرر بکند.

۱۵ – پیمانکار بایستی عوامل فنّی  آشنا به کار و آگاه و مسئولیّت پذیر را برای اجرای پروژه در نظر بگیرد، و از به کار گیری افراد مبتدی در پست های کلیدی به خاطر دادن حقوق کم به طور جدّی خود داری نماید.

۱۶ –  پیمانکار باید به طور آگاهانه سود و زیان پروژه را به طور مستمر و بدون پرده پوشی محاسبه نموده و کاملاً در جریان روند پروژه باشد، تا به موقع بتواند جلو خسارتهای وارده به پروژه و خود را بگیرد.

۱۷ – پیمانکار بایستی صداقت کامل در اجرای پروژه را مدّ نظر قراردهد، و از اشائه دروغ و دزدی در پروژه به طور آگاهانه و جدّی جلوگیری نماید. (دزدی و دروغ بزرگترین آفت می باشند.)

۱۸ – پیمانکار نبایستی به هیچوجه اجازه تعلّل و خلافکاری در پروژه را به کسی بدهد.

۱۹ – پیمانکار بایستی با آگاهی کامل اعمال دستگاه نظارت را زیر نظر داشته باشد، و از اعلان خطاهای دستگاه نظارت ابائی نداشته باشد.

۲۰ – پیمانکار باید آشنائی کامل به حقّ و حقوق قانونی، مدنی و شرعی خود داشته باشد. در صورت عدم اطلاعات کافی در زمینه های حقوقی، لازم است وکیل و مشاور زبردست و دلسوز و صادقی در اختیار داشته باشد، تا بتواند از حقوق خود دفاع نماید.

۲۱ – پیمانکار باید در حفظ آبروی پیمانکاری و جایگاه آن درجامعه کوشا بوده و اجازه ندهد که خدشه ای به آن وارد شود.

۲۲ – پیمانکار و کارفرما دو شخصیّت حقوقی دو طرف قرارداد هستند. و قائدتاً بایستی باهم برابر باشند. و پیمانکار با صداقت و قدرت اجرائی بالای خود موقعیّت خود را حفظ نماید.

۲۳ – خود پیمانکاران بخصوص سندیکاهای پیمانکاری بایستی فرهنگ سازی و نظارت به کار یکدیگر را مدّ نظر داشته باشند، و پیمانکاران خاطی را در درجه اوّل راهنمائی و آگاه به وظایف خودشان بنمایند و در صورت عدم همکاری، عدم صلاحیّت آنها را به دستگاههای دیگر معرفّی نمایند.

۲۴ – پیمانکار بایستی حق و حقوق پرسنل و زیر مجموعه خود را به موقع پرداخت نموده و رضایت آنها را جلب نماید.