با نام و یاد خدا و برای خدا.
پندار نیک + گفتار نیک + کردار نیک = زندگی نیک.
کنترل پروژه در پروژه های عمرانی؛
۵ – کنترل کیفیّت اجرا از نظر مشخصّات فنّی.
در کنترل پروژه کارهای اجرائی، همانطور که میدانیم مهم ترین مسئله در اجرای یک پروژه، در نظر گرفتن مشخصّات فنّی پروژه می باشد، به طوریکه کوچکترین عدم توجّه به مشخصّات فنّی ممکن است خسارت های جبران ناپذیری به پروژه وارد نماید، به طور مثال اگر در یک پروژه ساختمانی، و در زمان اجرای پی سازی توجّهی به مقاومت زمین نشده باشد، و به طور مثال نشست تدریجی زمین نادیده گرفته شود، و آن زمین در قشر های پائین مشگلاتی داشته باشد، این مشگلات پس از اینکه کل وزن ساختمان به آن تحمیل شد، خودش را نشان می دهد، که در آن زمان جبران آن با مشگلات زیادی توأم خواهد شد. و یا اگر بتن ریزی پی بدون دقّت لازم؛ از قبیل نداشتن دانه بندی مناسب، داشتن خاک در شن و ماسه آن، باسیمان نا مرغوب و یا با سیمان کمتر از مقدار تعیین شده، اجرا شود، معلوم است که چه عواقبی در بر خواهد داشت، به همین ترتیب در مورد تمام فعالیّت ها توجّه نکردن به مشخصّات فنّی آن فعالیّت اشکالات زیادی به وجود می آورد که جبران آنها دردسر ساز خواهد بود، که همه این موارد با کنترل پروژه، که بایستی در زمان اجرا دقیقاً تحت کنترل بوده باشد، در نتیجه از دردسر های بعدی جلوگیری می گردد. البتّه کنترل این موارد جزو وظایف رئیس کارگاه و مسئولین فنّی پروژه می باشد، با وجود این اکیپ کنترل پروژه هم بایستی توجّه کاملی به این موارد داشته باشند، در این زمینه مطالعه نشریّه های مربوط به مشخصّات فنّی عمومی سازمان برنامه و بودجه که تقریباً بطور کامل تنظیم گردیده است، می تواند خیلی مفید واقع شود، مثل نشریه شماره ۵۵ مربوط به مشخصات فنّی عمومی کارهای ساختمانی، و نشریه شماره ۱۰۱ مربوط به مشخصّات فنی عمومی راه سازی و سایر مشخصّات فنّی دیگر. باید توجّه کرد افرادیکه برای کنترل انتخاب می شوند، علاوه برداشتن معلومات کافی در زمینه های مربوطه، بایستی تجربه کافی هم داشته باشند، به طور مثال وقتی یک فرد باتجربه، وارد کارگاه ساختمانی در حال اجرا می شود با دیدن وضع پروژه تمام اشکالات موجود را متوجّه می شود، مثلاً وقتی آجر کاری را نگاه می کند، از طرز قرار گرفتن آجر ها و اندازه یکسان بودن درز ها و نوع ملات آجرکاری و طرزپخش کردن ملات، به نوع اجرای آن پی می برد. همینطور با دیدن بتن در حال اجرا با دیدن خود بتن مشخصّات آن بتن را تشخیص داده و متوجّه می شود، که بتن از نظر روانی، دانه بندی، مقدار سیمان و چسبندگی و سایر مشخصّات فنّی، در چه حالتی می باشد، و در صورت غیر عادی بودن دستور توقّف و آزمایش بتن را صادر می کند.
در زمینه عدم داشتن کنترل پروژه، و عدم توجّه به مشخصّات فنّی، خاطرات زیادی از ذهنم می گذرد، که فکر می کنم بیان بعضی از آنها خالی از لطف نباشد؛ ساختمان مصلّای بزرگی در یکی از کلانشهر های کشورمان در حال ساخت بود که قسمت اعظم آن تکمیل و آماده بهره برداری بود، بر حسب اتفاق وضعیّتی پیش آمد که من باچند نفر دیگر از آن ساختمان بازدیدی داشتیم، در این باز دید من متوجّه شدم؛ با اینکه هزینه سنگینی برای آن ساختمان پرداخت شده بود، و سعی شده بود، که از بهترین مصالح استفاده شود، ولی در نتیجه کم توجّهی به مشخصّات فنّی اجرائی، اشکالات زیادی به چشم می خورد، بخصوص از نظر زیبائی، به طور مثال سنگ های مرمر گران قیمتی که در قسمت پائین دیوارهای ساختمان کار شده بود، اکثراً دارای رگه های نا مناسبی توأم با ترک های ریزی بودند، در بعضی قسمت ها سنگ های پلاک نمای ستون ها دقیقاً رویهم قرار نگرفته بودند، و باهم مختصری اختلاف داشتند، و نمای آجری هم درست نماسازی نشده بود، و در کف ساختمان ترک های عمیقی ایجاد شده بود، و خیلی موارد دیگر، من به طور ناخود آگاه موارد فوق را مطرح کردم، بیشتر به خاطر آنکه ساختمان مسجد بود و یک ساختمان ماندگار، و در چنین ساختمانی نمی بایست چنین مواردی بوده باشد، البتّه پس از مطرح شدن موارد فوق به همّت مدیر عامل مصلّا همه آن اشکالات برطرف گردید، و پس از آنهم کارهای در دست اجرا بادقّت تمام انجام می گردید.
کنترل پروژه و مراعات مشخصّات فنّی در تمام کارهای عمرانی از اهمیّت فوق العاده ای بر خوردار می باشد، بخصوص در راه سازی؛ در این زمینه هم موارد زیادی پیش آمده، که فاجعه هائی در نتیجه عدم توجّه به مشخصّات فنّی به بار آمده است، از جمله بزرگراهی در شمال یکی از کلانشهر های کشور مان در ۱۵ سال گذشته ساخته شد، که بنا به عدم توجّه به مشخصّات فنّی در ساخت آن فجایعی به بار آورد، چون پس از تکمیل و شروع به بهره برداری دست انداز های خیلی زیادی در طول مسیر ایجادشد، که در بعضی موارد منجر به تصادفات شدید گردیده، که بنا به نقل قول هائی که می شود، منجر به مرگ خیلی ها هم شده است، که البتّه بعد ها به تدریج با هزینه خیلی سنگینی آنرا باز سازی نموده و می نمایند. باز هم در این مورد اتفاقّاتی در مورد پل ها هم به وجود آمده است.
با توجّه به موارد مطرح شده بایستی با دقّت تمام در کنترل اجرای صحیح و طبق مشخصّات فنّی همّت گماشته، و به عناوین مختلف مشخصّات فنّی را تحت کنترل قرار داد، و این مطلب جزو وظایف اصلی کنترل پروژه هم قرار گرفته و دقیقاً کنترل شود.
