با نام و یاد خدا و برای خدا.
پندار نیک + گفتار نیک + کردار نیک = زندگی نیک.
مهندسی ارزش در راه سازی؛
در مقالات گذشته در رابطه با مهندسی ارزش در ساختمان و همچنین مثال هائی از مهندسی ارزش در رشته ساختمان را مطرح کردیم، و همینطور گفته شد که مهندسی ارزش در تمام رشته ها و مراحل پروژه در نظر گرفته می شود، در راه سازی هم بایستی از همان مرحله اولیّه و تعیین مسیر مدّ نظر قرار بگیرد، چون در راه سازی یکی از عوامل مهم انتخاب مسیر، در نظر گرفتن طول مسیر می باشد، بایستی در انتخاب مسیر حتّی المقدور کوتاه ترین مسیر را انتخاب نمود، چون طول مسیر در دراز مدّت هزینه های سنگینی برای جامعه تحمیل می نماید ، از قبیل؛ هزینه نگهداری جادّه، هزینه استهلاک ماشینهائی که در جادّه رفت و آمد می کنند، و هزینه مصرف سوخت آنها، و هزینه زمانی که مردم در طول مسیر راه از دست می دهند، با اینکه ممکن است این موضوع زیاد مورد توجّه قرار نگیرد، در صورتیکه خیلی مهم می باشد، به طور مثال اگر فرض کنیم که از یک مسیر روزانه ده دستگاه اتوبوس با چهل نفر سرنشین عبور کند، اگر وقت این مسافر ها را برای یک ساعت حساب کنیم می بینیم چهار صد ساعت وقت صرف می شود، اگر کرایه خود اتوبوس ها و هزینه سوخت و استهلاک آنها هم حساب شود، مشخّص می شود که هر یک کیلومتر جادّه در دراز مدّت چه هزینه ای را بر جامعه تحمیل می نماید، لازم به یاد آوری هست که در ایجاد و طرّاحی یک راه پارامتر های زیادی در نظر گرفته می شود، از قبیل هدف ایجاد راه و میزان نیاز به وجود چنین راهی، همینطور میزان بهره وری این راه در دراز مدّت، و میزان تردّد در این راه در دراز مدّت، و ارزش یابی آنها و خیلی مطالب دیگر، در نظر گرفته می شود، و در مورد مهندسی ارزش در راه سازی بایستی توجّه کرد که نباید فقط پائین آوردن هزینه ایجاد راه در نظر گرفته شود، بلکه با مقایسه هزینه دراز مدّت بایستی مهندسی ارزش بشود.
در گذشته در طراّحی راه بیشتر سعی می شد طوری طرّاحی شود که مسیر شهر ها و آبادی های بیشتری را به هم متصّل نماید، ولی امروزه با توجّه به اینکه راه های اصلی از مبدأ به مقصد به صورت بزرگ راه و یا آزادراه ساخته می شود، لذا بایستی کوتاه ترین مسیر در نظر گرفته شود، و شهر ها و آبادیهای بین راه توسّط راه های فرعی و ایجا رمپ و لوپ به راه اصلی وصل شوند.
مثال هایی از مهندسی ارزش در راه سازی؛
۱ – ۴ — ۶ – پیرو تحقیقاتی که در زمینه مهندسی ارزش در راه سازی انجام می دادم، به مهندسی ارزشی که یکی از مهندسین خوب کشورمان انجام داده اند بر خوردم، با اینکه افتخار آشنائی قبلی با ایشان را نداشتم، با اینحال با تماس با ایشان سراغ کارهائی را که در رابطه با مهندسی ارزش انجام داده اند را گرفتم، ایشان در رابطه با یک پروژه آزاد راه که در آن با استفاده از مهندسی ارزش کارهائی انجام داده اند که در نتیجه مبالغ هنگفتی از هزینه ها را کم کرده اند، یعنی با مطالعه بیشتر و تغییر مسیر توانستندکار های مشروحه زیر را انجام دهند،
۱ – کم کردن طول تونل به مقدار ۵/۶ کیلومتر از تونلی که قبلاً به طول ۱۰ کیلومتر بوده است
۲ – کوتاه شدن گالری های ورودی و خروجی تونل در نتیجه تغییر فوق.
۳ – چندین پل که با ارتفاع و طول زیاد بود، تبدیل به پل های کم ارتفاع و با طول کمتر شده است.
۴ – حذف تعدادی از آبرو ها.
در نتیجه این کار ها میلیارد ها تومان از هزینه ساخت بزرگراه کم شده است، البتّه قرار شد؛ آقای مهندس مشروح کارهای انجام شده در آن پروژه رابه صورت مشروح و دقیق در اختیار سایت قرار دهند، ولی از قرار معلوم در نتیجه کمبود وقت تا به امروز به این کار موفّق نشده اند، در صورتیکه ایشان محبّت کرده و مشروح کارهای خودشان را فرستادند، در مقالات بعدی درج خواهد شد.
۱ – ۵ – ۶ – مطلب دیگری که در رابطه با مهندسی و یا مهندسی ارزش به یادم آمد؛ در رابطه با ریزشی در یک تونل بود، این تونل در زمان های گذشته ساخته شده بود، که تونل نسبتاً کم عرصی بود، که تصمیم به تعریض آن گرفته می شود، در قسمت های وسطی این تونل به نقطه ای بر خورد می شود که نوع زمین آن قسمت حالت ریزشی داشته است، و شروع به ریزش مینماید، هرچه خاک ریزش میکرد و آنرا تخلیه می کردند، ریزش قطع نمی شد، به فکر جلوگیری از این ریزش می افتند، و از قسمت بالای کوه بر رسی می کنند و متوجّه می شوند که از بالای کوه به شکل یک قیفی خاک به سمت پایین در حرکت هست، تلاش می کنند شاید بتوانند دهانه این حالت قیف شکل را به نحوی ببندند، ولی موفّق نمی شوند، و حتّی فکر کردند از بالای کوه یک جسم حجیمی مشابه یک تانکر بزرگ را به داخل آن بیاندازند تا شایدجلو ریزش گرفته شود، ولی متوجّه شدند که این کار هم فایده ای نخواهد داشت، پس از خیلی بررسی کردن به این نتیجه رسیدند، که در سقف تونل یک سری تیر آهن را به داخل خاکریز فرو بکنند، و بالای تیر آهن ها را با تزریق بتن و دوغاب سیمانی تحکیم نمایند، و همین کار را اجام داده و توانستند جلو ریزش خاک را بگیرند، در نتیجه موفّق شدند ادامه کار تونل را به انجام برسانند.
