نماز و مهندسی عمران
بشر از زمان خلقت همیشه نیاز به عبادت را حسّ کرده و می شناخته و در تمام قرون هم هر جامعه ای به نوعی به عبادت خداوند می پرداخته است. از آنجایی که انسان ها نیاز به باهم بودن را احساس می کردند و می خواستند به هر نحوی دور هم جمع شوند، درنتیجه عبادت جمعی را هم از نیازهای خود می دیده اند. به همین دلیل دست به ساختن عبادت گاه ها زدند. به طوریکه می بینیم ماندگار ترین و زیباترین بنا ها از گذشته های خیلی دور معابد و مساجد و عبادتگاه ها می باشند.
در کشور خودمان نیز بهترین و زیبا ترین بنا ها مساجد ما می باشند از قبیل مسجد شیخ لطف الله اصفهان ، مسجد امام اصفهان ، مسجد جامع اصفهان و مسجد کبود تبریز و سایر مساجد بزرگ و زیبایی که داریم و تعداد آنها هم خیلی زیاد می باشد. اگر توجّه ودقّت نماییم می بینیم که فرهنگ معماری مارا مساجد بهتر و زیباتر تعریف م کنند.
به طور مثال مسجد جامع اصفهان که می توان گفت مجموعه فرهنگ معماری زمان های خود را به نحو احسن تعریف می نماید. ومعمارهای آن مسجد آن چنان هنر نمایی های خود را در آن مسجد به تماشا گذاشته اند که واقعاً حیرت آور هست. مثلاً یک گنبد نسبتاً بزرگی را با آجر وبدون ملات اجرا کرده اند. به طوریکه وقتی نگاه میکنید لای آجر ها کاملاً باز است وحدود سیصد سال یا بیشتر به همان نحو باقی مانده وخم به ابرو نیاورده است. (البتًه من این بنا را قبل از هشت سال دفاع مقدّس دیده بودم ودر آن زمان کاملاً سالم بود، ولی نمیدانم در زمان جنگ به آن آسیبی رسیده است یانه ). در همان مسجد جامع اصفهان صحن ورودی که صحن وسیعی به شکل مربّع می باشد با گنبد آجری پوشیده شده است که پای گنبد کاملاً به شکل دایره می باشد ومعمار مربوطه پای طاق را که به شکل مربع بوده آن چنان با مهارت تبدیل به دایره کرده است که اصلاً خودش را نشان نمی دهد. و تبدیل مربّع به دایره رابا چنان ظرافتی انجام داده است که اصلاً به چشم نمی آید و اگر این موضوع را ندانسته باشیم و یا در آنجا تعریف نکرده باشند. به هیچ وجه متوجّه این مطلب نمی شویم. درجنوب صحن حیاط سردر نیم طاق مقرنس کاری شده بسیار زیبایی هست که یک معمار استادی بنا کرده است. و در قسمت شمال حیاط مقابل همان سردر دقیقاً شبیه آنرا شاگرد همان معمار در مقیاس کوچکتری ساخته است که واقعاً دیدنی هستند.در همان مسجد جامع اصفهان یک محراب گچ بری شده ای هست که کلّ محراب به حالت گچ بری ساخته شده که آن هم خیلی تماشایی می باشد. هنر نمایی معماران در این مسجد خیلی زیاد است ازجمله نوع آجرکاری در بنای شمالی مسجد می باشد که دیوار ها و ستون ها درحین آجرکاری با نقش و نگار اجرا شده اند. بخصوص ستون های استوانه ای شکل که آجرکاری در ستون استوانه ای و آن هم با اشکال مختلف کار آسانی نیست ولی در این ستون ها این کاررا انجام داده اند. درمجموع مسجد جامع اصفهان یکی از گنجینه های معماری ایران می باشد. اگر بخواهیم در این زمینه بحث کنیم مطالب فوق العاده زیادی هست که بایستی درمقوله دیگر ی نوأم با ارائه عکس سند مطرح نماییم. که امیدوارم در آینده این فرصت به دست آید .(اگر خدا بخواهد).
موضوعی که جالب به نظر می رسد سیستم معماری وبنّایی زمان های گذشته می باشد در آن زمان ها معمار خودش طرّاحی میکرد وخودش هم اجرا می نمود. لذا با دلسوزی و عشق کامل بنارا به پا می کرد، در نتیجه تمام مشخصّات فنّی و مقررّات ساختمانی را بدون این که کسی نظارت بکند انجام می داد. درنتیجه بناهای مستحکم و زیبا و ماندگار ساخته می شد. ولی متأسفّانه امروزه به علّت گسترده شدن ساختمان سازی و تغییرات فرهنگی آن معماران طرّاح در دفاتر خود در آسایش کامل می نشینند و طرّاحی میکنند، با این که طرح های خیلی زیبا یی هم میدهند ولی اجرای آنرا به دست کسانی می سپارند که اکثراً برای پول وامرار معاش خود کارمی کنند و چندان توجّهی به هنر و کار خود ندارند. و متأسفانه درخیلی موارد بنّای ماهری هم نیستند. مگر استثنا ئاً و تعداد آن ها هم کم می باشد. ودر موقعیّت فعلی اگر نظارنت دقیق و خیلی جدّی به اجرای کار ها نشود نباید امید ساخته شدن ساختمان خوب و طبق مشخصّات را داشت .
به هر حال مساجد که محترم ترین اماکن ما برای نماز گذاری وبرگذاری اجتماعات بخصوص اجتماعات مذهبی می باشد، ساخته وپرداخته مهندسی عمران می باشند. در نتیجه ارتباط نماز با مهندسی عمران مشخّص می شود. چون طبق دستور اسلام نماز حتّی المقدور بایستی به صورت جمعی خوانده شود؛ (نماز جماعت) که آن همنیاز به مسجد و مصلّا دارد.
