همان طور که در بخش اوّل و دوّم مطرح شد انواع آسیب در بناها به حالت های مختلف بروز می کند. گاهی به صورت ترک خوردگی خود را نشان می دهد و یا به صورت شکم دادن یا غیره… که با دیدن حالت دیوار باید سعی کرد تا به علّت آن پی برد و پس از شناخت علّت آسیب دیدگی به مرمّت آن پرداخت.
اگر دیواری که بار روی آن هست آسیب دیده باشد اولین کاری که باید کرد این است که در اولّین فرصت زیر بار آن دیوار را داربست (سازه نگهبان) زد. بایستی بار روی آن را با حایل های کمکی سبک تر کرد. خالی از لطف نیست یکی از خاطرات خودم را در این زمینه تعریف نمایم :در سالهای اوّل شروع به کارم، مسئول کارگاه یک پروژه ساختمانی اداری بودم و زیر نظر رییس کارگاه کار میکردم (ساختمان انتشارات و رادیوی یک شهرستانی ) . این ساختمان دوطبقه و باسازه آجری بود. طبقه اوّل دارای اطاقهای اداری و طبقه بالای آن استودیوی صدابرداری و پخش بود. اطاق های طبقه پایین دارای پنجره های به عرض سه متر و پایه مابین پنجره ها به نسبت وزن بالای آن ها ضعیف بود. دیوارها بضخامت ۴۵ سانتیمتر طرّاحی شده بود طبقه بالایی پنجره نداشت و سرتاسر دیوار ۴۵ سانتیمتری پر طرّاحی و اجرا شده بود. من در آن پروژه عادت داشتم هر روز آخر وقت کارکرد استادکارها را اندازه گیری نموده و میزان کار هر بنّا را یادداشت و محاسبه می کردم . یک روز آخر وقت که داشتم ساختمان را بر رسی می کردم، صداهای مشکوکی به گوشم خورد، وقتی دقّت کردم متوجّه شدم که صدا از دیوار ها می آید، و ترکهایی دردیوارها دیده میشود، و اکثر ترک ها هم درکنار پنجره ها اتّفاق افتاده بود. از آنجاییکه دفتر شرکت و محل اسکان ما در یک جا بود، من بلافاصله بعد از متوجّه شدن آن ترک ها به شرکت رفتم، و مدیران شرکت را در جریان گذاشتم. با رییس کارگاهمان به کارگاه برگشتیم و بدون معطّلی دنبال نجّار فرستاده و تیر های چوبی هم خریداری شد و شبانه تقریباً تمام ساختمان بخصوص زیر پنجره هارا داربست بندی کردیم. یعنی تقریباً وزن تمام طبقه بالا را به تیر های قوی چوبی منتقل کردیم. اگر این کار نمی شد احتمال ریزش کلّ ساختمان وجود داشت. علّت این امر سنگین بودن دیوارهای بالایی و ضعیف بودن پایه های بین پنجره های طبقه پایین بود. بنا بر این می بایست پایه ها تقویت می شد. برای این منظور به دوطرف پنجره پایه هایی با آجر جوش و ملات پر سیمان از هر طرف به اندازه ۳۵ سانتیمتر اضافه کردیم ( آجر جوش آجرهای ته کوره هستند که خیلی بیشتر از سایر آجرها پخته می شوند و خیلی سفت و محکم می باشند.) این پایه ها پس از اجرا از آنچنان استحکامی برخوردار بودند، که بعد ها وقتی برای نصب پنجره ها می خواستیم جای شاخه های پنجره ها را در بیاوریم به سختی و با زحمت خیلی زیاد این کار انجام شد.
همان طور که در خاطره فوق هم ذکر شد هر شکستگی و آسیب دیدگی را در درجه اوّل بایستی داربست زده و به نوعی به پایداری موقّت رساند بعد اقدام به ترمیم اساسی آن نمود.
در دیوارهای آسیب دیده ی ساختمان های آجری پس از داربست زدن، از پایین دیوار به اندازه حدود یک متر و یا مقداری کمتر به ارتفاع یک ونیم متر تخریب می کنیم. روش صحیح کار اینگونه است که سمت بالای بخشی که درحال تخریبش هستیم به شکل قوسی تخریب شود تا از ریزش بخشهای بالاتر جلوگیری شود. پس ار تخریب، ابتدا آن یکمتر و نیم را مجدداً آجرکاری می کنیم. با این روش دیوار از پایه ترمیم و مستحکم می شود. بعد همین روش را برای سطوح بالاتر دیوار تکرار کرده و به همین نحو کلّ دیوار را تا زیر سقف بازسازی می کنیم. بعد قسمت های دیگر دیوار نیز به همین ترتیب تخریب و بازسازی می شود.
