راهسازی: راندمان (بازده) ماشین آلات بخش (۳).

در مقالات گذشته در رابطه با بازده ماشین آلات سنگین راهسازی در ارتقاعات مطالبی مطرح گردید و به این نتیجه منجر شد که تجربیّات خود در رابطه با راندمان ماشین آلات را مطرح نمایم.

در رابطه با راندمان ماشین آلات دو موضوع مطرح می باشد:

۱- راندمان ماشین آلات:  در رابطه با راندمان ماشین همانطور که در مقاله قبل مطرح گردید، راندمان ماشینهای نو طبق بروشور کارخانه سازنده دستگاه مشخّص است، که بهتر است این راندمان در زمان شروع به کار دقیقاً تست بشود تا معلوم گردد که دستگاه همان راندمان و بازده ای را که در بروشور کارخانه ادعا شده است دارد یا نه.

با توجّه به اینکه هر دستگاهی پس از مدّتی کار کردن بطور طبیعی بازدهش کم می شود و به قول معروف دچار استهلاک طبیعی استفاده از ماشین می شود، لذا باستی در این موارد راندمان ماشین را مجدداً اندازه گیری کرده و در کارنامه ماشین ثبت کرد، تا بر اساس آن در زمان کار بتوان راندمان آن را کنترل کرد. (طرز تعیین راندمان هر ماشین در شرح راندمان گیری از آن ماشین شرح داده خواهد شد.)

۲– نحوه راندمان گیری از ماشین آلات: در گرفتن راندمان از ماشین آلات به پارامتر های زیادی باید توجّه کرد که قسمتی از آنها به شرح زیر مطرح می گردد:

۲-۱- انتخاب ماشین سالم بدون عیب و نقص.

۲-۲- انتخاب راننده وارد، متعهد، دلسوز و آشنا به کار. ( استاد در رانندگی، آشنا به دستگاه و آشنائی به کاری که انجام می دهد).

۲-۳- رسیدگی مستمرّ به ماشین مورد استفاده از نظر مکانیزم آن.

۲-۴- توجّه کامل و دائم به حال و هوای راننده و راضی نگاه داشتن آن، و همچنین ایجاد انگیزه در راننده و توجّه به تشویق و تنبیه او.

۲-۵- برنامه ریزی منظّم و منطقی.

۲-۶- کنترل دائم و دقیق عملیّات.

۲-۷- کنترل دقیق و مستمرّ برنامه تنظیم شده.

۲-۸- راندمان گیری مستمر از کارکرد ماشین آلات.

۲-۹- توجّه به ساعات کار دستگاه ها و دادن استراحت به دستگاه و راننده پس از هر چند ساعت کار ممتدّ و مفید.

۲-۱۰- تغذیه مفید و مناسب راننده، که بتواند بدون خستگی و تشنگی و گرسنگی، با شادابی کامل به کار خود ادامه دهد.

۲-۱۱- توجّه مستمرّ به آب و روغن و سایر ملزومات مصرفی ماشین.

۲-۱۲-در دسترس داشتن لوازم یدکی دستگاه ها و خیلی آیتم های دیگر که مربوط به نگه داری ماشین می گردد.این موارد در عین داشتن رابطه با راندمان ماشین، در عمل مربوط به نگه داری ماشین نیز می باشد.

در رابطه با بند ۲-۴-” توجّه کامل به حال و هوای راننده”، خاطره ای به ذهنم رسید که بیان آن خالی از لطف نیست؛

یک پروژه آماده سازی بود که به دلایلی به اشکال برخورده و متوّقف شده بود و به عللی من ادامه آن پروژه را به عهده گرفتم. پیمانکار مربوطه کلیّه ماشین آلات را یا اجاره کرده بود و یا کار را کنترات داده بود. ولی در عین حال دو دستگاه کامیون کمپرسی هم داشت که اجاره آنها را به طور ماهیانه از کارگاه دریافت می کرد. و اجاره بهائی را هم که از کارگاه می گرفت خیلی بیشتر از نرخ معمول آن منطقه بود. ولی راننده هائی را که  روی این دستگاه ها گذاشته بودند، حقوقی در حد یک کارگر ساده دریافت می کردند. این دستگاه ها شصت هفتاد در صد زمان خود را در تعمیر گاه بودند که در هر تعمیر هم هزینه های سنگینی پرداخت می شد. و به نوعی جا انداخته بودند که کامیون ها از نوع بد هستند و خودشان هم کهنه شده اند.

من وقتی کارگاه را تحویل گرفتم، اولّین مسئله ای که توجّهم را جلب کرد این بود که این راننده ها که راننده با تجربه ای هم هستند چطور با چنین حقوقی کار می کنند و اعتراضی هم ندارند. پس از بررسی های زیاد متوجّه شدم؛ اول اینکه در بهترین حالت بیشترین زمانی که روی کامیون کار می کنند سی در صد ماه است و هفتاد در صد بقیه به خاطر و بهانه تعمیر دستگاه، به ظاهر دنبال تعمیرات ماشین هستند. و پس از اینکه ماشین را از تعمیرگاه می گیرند، پس از چند روز کار کردن مجدّداً ماشین از جای دیگری عیب پیدا کرده و به تعمیرگاه بر می گردد.

اولین کاری که من کردم ترمیم حقوق آنها بود، و بعد با آنها صحبت کردم؛ که شما که راننده با تجربه ای هستید باید تا کنون توانسته باشید قلق این ماشین ها را پیدا کنید و با آنها کار کنید و اگر نمیتوانید ماشین را تحویل داده و مرخص شوید. پس از این مراحل به تدریج ماشین ها شروع به کار کردن نمودند، و دیگر دم به ساعت خراب نمی شدند. پس از مدّتی یکی از راننده ها دستگاهی برای خود خریداری کرده و از پیش ما رفت تا برای خودش کار بکند. در نتیجه ما مجبور شدیم راننده جدیدی بگیریم، با اینکه در انتخاب راننده وسواس زیادی به خرج دادیم ولی راننده جدید پس از  مدتّی کار کردن شروع کرد به زمینه سازی که ماشین خوب کار نمی کند و بالأخره ماشین را خواباند، و خودش هم یک تعمیر گاهی را با هزاران تعریف و توصیف به ما معرفّی کرد و با اصرار ایشان ماشین را برای تعمیر به آن تعمیر گاه سپردیم.

پس از چند روز ایشان لیستی از لوازمی که برای تعمیر ماشین لازم بود برای ما آورد ضمناً یکی دو تا قطعه ایکه قیمت بالائی هم داشت معرفی کرد و گفت که اینها خیلی کمیاب است و فقط فلان کمپانی در تهران دارد که من می شناسم و قیمت آنرا پرسیده ام و یک رقم زیادی مطرح کرد و گفت این مبلغ را به من بدهید تا من سفارش بدهم که برایمان بفرستند. من به بهانه اینکه مبلغ آنها بالاست و ما هم فعلاً پول نداریم از ایشان خواستم که چند روزی صبر کنند تا پول فراهم نمائیم.

بعد از آن با توجّه به اینکه نسبت به رفتار راننده مشکوک شده بودم بوسیله همکارانمان تحقیق کردیم و متوجّه شدیم که آن قطعات در همین شهر هست و خیلی هم ارزان تر از رقمی است که آن راننده گفته بود. در نتیجه مشخص شد که خراب شدن دستگاه و تعمیر آن دامی بود برای پول در آوردن و کار نکردن در زمان تعمیر دستگاه. در نتیجه با راننده تسویه حساب کرده و عذرش را خواستیم یعنی اخراجش کردیم و کامیون را هم با همان وضعیتی که داشت از تعمیر گاه مزبور تحویل گرفته و به تعمیرگاه آشنائی منتقل کردیم و کامیون با مبلغ خیلی پائین تری تعمیر گردیده و به کارگاه برگشت. تازه آنموقع من متوجّه شدم که راننده های قبلی هم با این طرفند ها کمبود حقوق خودشان را جبران می کردند. جالب اینجا بود که بعد از این ماجرا این دو دستگاه ماشین به ظاهر قراضه( به قول معروف) مثل ساعت کار می کردند و دم به ساعت هم خراب نمی شدند.

راندمان گیری و مشخّص کردن راندمان ماشین آلات در مقالات بعدی مطرح خواهد شد انشاءلله.