آنالیز و آنالیزبها (تجزیه بها)(۲) آموزش گام به گام متره و بر آورد: گام ۵۱

با نام و یاد خدا و برای خدا.
پندار نیک + گفتار نیک + کردار نیک = زندگی نیک.

آنالیز بها و طرز تهیّه آن، ( ۲ )؛

در قسمت قبلی، نیاز آشنایی به تهیّه آنالیز بها مطرح شد، و نتیجه گرفتیم که بهتر است طرز تهیّه آنالیز بها را بدانیم. و اینک دنباله آن:

علاوه بر اینکه آشنائی با آنالیز بها کاربرد های زیادی دارد، در عین حال یک مترور بایستی به طرز تهیّه آنالیز بها کاملاً اشراف داشته باشد. چون در هر پروژه ای و در زمان اجرا مواردی پیش می آید که قیمت آن موجود نمی باشد، از قبیل دستور کارهای جدید که در قرار داد پیش بینی نشده و قیمتی هم در فهرست بهای منظم به قرار داد برایشان وجود ندارد، در این زمان است که مترور بایستی آنالیز آن مورد را تهیّه نموده و قیمت تمام شده آن فعالیت را قبل از اجرا به کارفرما اعلام نماید. اگر شخص تهیّه کننده آنالیز بها آشنائی کامل به طرز تهیّه آن نداشته باشد، ممکن است قیمت غیر واقعی و نا درستی بدست بیاورد که بطور کلی یا قابل قبول نباشد، یا در آینده باعث ضرر و زیان پروژه شود. از طرف دیگر وقتی در مناقصه ای شرکت می کنیم قائدتاً مناقصه گذار آنالیز بهای ۶۰ در صد آیتم ها را می خواهد، در اینجا هم لازم است که به طرز تهیّه آنالیز بها آشنایی کامل داشته باشیم.

تا اینجا مشخّص شد که در سه مرحله نیاز به تهیّه آنالیز بها پیدا میکنیم:

1. در زمان تنظیم اسناد مناقصه: در این مورد بر اساس آنالیز بها های تنظیم شده سازمان برنامه و بودجه، قیمت هر فعالیتی مشخّص می گردد. مگر فعالیتی که در لیست آنالیز بها وجود نداشته باشد، که این مورد شامل حال ردیف ۲ می شود.
2. در مواردیکه فعالیّت جدیدی ابلاغ می شود که قیمتی برای آن پیش بینی نشده است، یا هر مورد دیگری که قیمتی برای آن نداریم. در اینصورت بایستی برای تعیین قیمت، آنالیز تهیّه کنیم.
3. برای مواردیکه در حین اجرا پیش می آید:

بار ها در رابطه با هشیاری مترور در پروژه مطالبی مطرح شده است، که یک مترور موظّف است کلیّه مبالغی  که در کارگاه هزینه میشود را با هشیاری تمام از طریق صورت وضعیّت به پروژه برگرداند. در صورتیکه  ممکن است به خیلی از هزینه های انجام شده توجّه نشود و همین مسئله باعث ضرر وزیان پروژه گردد. به طور مثال دستور داده می شود که در یک دیوار آجری ساخته شده محل پنجره ای باز شود، در این حالت اولاً بایستی دستور کار دقیقی از طرف دستگاه نظارت داده شود، که به طور معمول تهیّه این دستور کار به عهده دفتر فنّی است. دستگاه نظارت دستور کار تهیه شده توسط دفتر فنی را در صورت موافقت تایید (امضا) می کند. در عین حال در زمان اجرا بایستی با دقّت کامل هزینه های انجام شده با حضور مهندس ناظر برداشت گردد. در صورتیکه برای کارهای انجام شده معادل هزینه های انجام شده آیتمی در فهرست بهای منظم به قرار داد موجود بوده باشد، آن قسمت  بر آن اساس در صورت وضعیّت منظور می گردد. در صورتیکه برای فعالیّت انجام شده آیتمی وجود نداشت، در آن حالت  بر اساس هزینه های انجام شده، در صورت وضعیّت منظور می گردد. مانند ترمیم دیوار های اطراف پنجره باز شده در دیوار آجری. که مسلماً آیتمی در فهرست بها برای این مورد وجود ندارد. در چنین مواردی باید مصالح به کار رفته و دستمزدها و کلیّه هزینه های انجام شده در صورت وضعیّت منظور شود. در ضمن باید دقّت کرد که کلیّه کارهای انجام شده در نظر گرفته شود، به طور مثال حمل مصالح تخریبی به خارج از ساختمان نادیده گرفته نشود، همچنین نظافت محل مربوطه. همانطور که قبلاً نیز مطرح شده است کلیّه هزینه های انجام شده منطقی بایستی از طرف کارفرما پرداخت گردد. اگر دفتر فنّی یک پروژه آگاه و هشیار باشد، کلیّه هزینه های مازاد بر آیتم های قرار داد را کشف کرده و آن هزینه ها را در صورت وضعیّت منظور می نماید. چنانچه آنالیز بها همیشه مدّ نظر باشد، اگر در یک فعالیّت هزینه ای مازاد بر ارقام پیش بینی شده در آنالیز بهای آیتم های آن فعالیّت پیش بیاید، بلافاصله آن موارد صورتجلسه شده و آن هزینه ها در صورت وضعیّت منظور می گردد.    (بطور کلّی باید توجّه کرد که اساس آنالیزبها قائم به واقعیّت هزینه ها می باشد) .

برای تهیّه آنالیز بها چه نیاز هایی داریم؟ :

1.  ۱ – شناخت جسم یا فعالیّتی که می خواهیم آنالیز بهای آنرا تهیّه کنیم.
2.  ۲ – تفکیک و تعیین مصالح مورد نیاز و مشخصّات آنها.
3.  ۳ – تعیین و مشخّص کردن ابزار و لوازم مورد نیاز آن.
4.  ۴ – تعیین نیروی انسانی و ماشینی آن.
5.  ۵ – تعیین قیمت های ردیفهای ۲ و ۳ و ۴٫ ( ادامه دارد )