نقدی بر شرایط عمومی پیمان (نشریه شماره ۴۳۱۱)بخش ۷

از آنجائیکه انتظار می‌رود شرایط عمومی پیمان عادلانه، صحیح، روشن، منطقی و بری از ابهام بوده باشد. ولی در شرایط عمومی مورد بحث به مواردی بر می خوریم که خالی از ابهام نیست، قسمتی از آنها در مقالات گذشته مطرح شد، و در ادامه به بررسی آنها می‌پردازیم؛

در ماده ۲۰، کار فرما تعیین منابعی برای تهیّه مصالح و تجهیزات را مطرح مینماید. و در مرحله بعدی مطرح می‌شود که ” تعیین آنها ضمن اجرا، از تعهدات پیمانکار در قبال تهیّه مصالح و تجهیزات مرغوب و کافی نمی‌کاهد”.   در اینجا این سؤال پیش می‌آید؛ آیا کارفرما منبعی را در قرار داد تعیین کرده است که از کمیّت و کیفیّت مصالح و تجهیزات آن منابع اطمینان کامل ندارد؟ چون اگر اطمینان کامل داشته باشد دیگر تهدید پیمانکار برای اجناس آن منابع چه مفهومی می‌تواند داشته باشد. این مطالب تا حدودی شبهه انگیز به نظر می‌رسد.

اگر کارفرما می خواهد که مصالح و تجهیزات از منابع خاصّی تهیّه شود، در این حالت دیگر نیازی به پیمانکار نمی باشد. کارفرما خودش شخصاً می‌تواند آن مصالح و تجهیزات را تهیّه کرده و در اختیار پیمانکار قرار دهد.

اگر پیمانکار مسئول تهیّه مصالح و تجهیزات باشد باید کاملاً آزاد باشد تا بهترین مصالح و تجهیزات را از هر کجا که بخواهد تهیّه نماید.

مورد دیگری که دراین زمینه قابل تأمل و تجدید نظر به نظر میرسد مطالب مربوط به بیمه در ماده ۲۱ می باشد؛

در ماده ۲۱ بند ج) پیمانکار را مکلّف مینماید که پیش از شروع کار تمام یا آن قسمت از کارهای موضوع پیمان را که در اسناد و مدارک پیمان تعیین شده است، در مقابل مواردی از حوادث مذکور در اسناد یاد شده به نفع کارفرما در مؤسسّه ای که مورد قبول کارفرما باشد بیمه نموده و بیمه نامه ها را به کارفرما تسلیم نماید. و دنباله مطلب…

به دنبال این مطلب در صفحه بعد(ص ۱۶) در سطر ۱۳ مطرح میشود که : کارفرما باید کارهای موضوع پیمان را به نحوی بیمه کند که در صورت بروز حادثه …. و دنباله مطلب.

باز هم به دنبال مطلب در آخر پاراگراف مطرح می شود : اگر کارفرما موضوع پیمان را بیمه نکتد…

به نظر می رسد که طرح مطالب به این صورت ایجاد شک و شبهه مینماید؛ مانند: (پیمانکار مکلّف است) و (کار فرما باید) و (اگر کارفرما موضوع پیمان را بیمه نکند)

در اینجا باز هم آنچه تدائی میشود این است که کارفرما مطلق العنان است و هر کاری که دلش بخواهد انجام میدهد، و هیچ قید و بندی هم ندارد که علی الظاهر این مطلب منطقی به نظر نمی رسد.

از طرف دیکر مطالب، ضّد و نقیض به نظر میرسد .

آنچه که برای اصلاح این برداشت ها لازم به نظر می رسد این است که بهتر است به  نحو زیر نوشته شود:

۱- جمله ( کارفرما باید کارهای موضوع  پیمان را به نحوی بیمه کند) به صورت ( بایستی کارهای موضوع پیمان به نحوی بیمه شود) تبدیل گردد.

۲- جمله (اگر کارفرما عملیات موضوع پیمان را بیمه نکند) به صورت (اگر عملیات موضوع پیمان به هر نحوی بیمه نشود) نوشته شود.

در ماده ۲۱ . بند د) پیمانکار موظّف است که تمام ساختمانها و تأسیسات موقت، ماشین آلات و ابزار و وسایل کارگاه را، که متعلق به او یا در اختیار اوست و برای انجام عملیات موضوع پیمان به کار می گیرد، به هزینه خود بیمه کند و رو نوشت بیمه نامه ها را به کارفرما تسلیم نماید. ماشین آلات و ابزاری را که کارفرما در اختیار پیمانکار قرار می دهد، کار فرما بیمه می کند.

مشکلات و ابهاماتی که در این بند به نظر میرسد به شرح زیر می باشد:

در این بند مطرح شده که پیمانکار به هزینه خود بیمه کند در صورتیکه کارفرما هزینه بیمه تمام ساختمان ها و تأسیسات موقت را در تجهیز کارگاه آیتم ۴۲۱۳۰۱ فهرست بهای ابنیه به عنوان بیمه تجهیز کارگاه پیش بینی و پرداخت می نماید.

ولی هزینه بیمه ماشین آلات و ابزار و وسایل کارگاه به چه دلیل به عهده پیمانکار نهاده میشود؟ مگر نه این است که در پروژه های فقط اجرا همه هزینه ها به عهده کارفرما می باشد. به خصوص در پروژه های راه سازی و معادن این هزینه ها به تنهایی هزینه بسیار سنگینی می باشد.

پیشنهاد در مورد این بند این است؛ که نیازی به طرح این بند نمی باشد.

دربند و) در صفحه ۱۷ سطر ۱۰ این مطلب نوشته شده است ( این هزینه ها به عهده پیمانکار است ). در این مورد هم دلیل اینکه این هزینه ها به عهده پیمانکار باشد مشخّص نمی باشد. و قاعدتاً این جمله هم بایستی حذف شود.

در این ماده بند ح) با وجود تناقضات مطرح شده غیر معقول به نظر میرسد. بایستی لحن آن تعدیل شود.

( ادامه دارد)