طرز تهیّه متره قرارداد های زیر بنائی. آموزش گام به گام متره برآورد، گام ۵۹٫

با نام و یاد خدا و برای خدا.

پندار نیک + گفتار نیک + کردار نیک = زندی نیک.

طرز تهیّه صورت وضعیت برای قرار داد های سیر بنائی؛

در قرارداد هائی که به صورت زیر بنایی به اجرا گذاشته می شوند نوع تهیّه صورت وضعیّت موقّت چگونه باید باشد؟ این سؤالی است که اغلب پیش می آید. با اینکه این مطلب در مقالات نوع واگذاری پروژه برای اجرا، مطرح شده و می توان به آن مراجعه کرد، ولی با این حال در اینجا هم درباره آن صحبت می کنیم؛

طبق معمول همه پروژه ها، در قرار داد های زیر بنائی هم بایستی موارد زیر اجرا شود:

• اوّل: نقشه های طرح فارغ از قراردادمتر مربّع زیر بنائی، کاملاً آماده شود.
• دوّم: حجم ریالی پروژه از طریق متره بر آورد و با در نظر گرفتن هزینه بالاسری ( هزینه مدیریّتی ) دقیقآ محاسبه شود.
• سوّم: پروژه به مقاطع مختلفی تقسیم بندی شده و مبلغ ریالی آن مقاطع نیز محاسبه  گردد.
• چهارم: با مقایسه مبلغ ریالی آن مقاطع با مبلغ کل، ضریب در صد آن مقاطع مشخّص شود.
• پنجم: در زمان اجرا به نسبت پیشرفت هر مقطع مبلغ کارکرد آن مقطع را محاسبه نمایند.

در زمان نوشتن صورت وضعیّت موقّت برای قرارداد های متر مربّع زیر بنائی در صد پیشرفت هر مقطع از کار کردبا حضور مهندس ناظر تعیین می شود، و با ضرب آن به در صد تعیین شده آن فعالیّت مبلغ کار انجام شده  به دست می آید.

این روشی است که بایستی انجام شود تا صورت وضعیّت های موقّت نزدیک به واقعیت باشد، ولی در جامعه کاری ما اکثراً این کار را نمی کنند، بلکه به صورت تجربی پس از اینکه کار را به مقاطعی تقسیم کردند، برای آن مقاطع  در صدی به صورت حدس و گمان در نظر می گیرند و بر اساس آن عمل می کنند. این روش اگر مقاصد خاصّی منظور نبوده باشد و خیلی منصفانه هم در صد تنظیم شده باشد، باز هم نمی تواند خالی از اشکال باشد. چون یک فرد هر قدر هم که با تجربه باشد نمی تواند در صد دقیقی در نظر بگیرد. برای اینکه موارد متغیّر در اجرای ساختمان زیاد است.

به عنوان مثال در یک پروژه خانه سازی به صورت انبوه که به صورت زیر بنائی اجرا می شد بین کارفرما و پیمانکار اختلاف پیش آمده بود، و پروژه متوقّف گشته بود. از من خواسته شد که مسئله پیش آمده را بررسی نمایم.

در بررسی که به عمل آوردم متوجّه شدم که قیمت کلّ پروژه را در قرار دادمترمربّع زیر بنائی کم تر در نظر گرفته شده است، و از طرف دیگر درصد پی سازی و اسکلت و سفت کاری، در صد بالائی در نظر گرفته شده، در نتیجه ابتدای کار خوب پیش رفته ولی وقتی به نازک کاری رسیده اند با کمبود مالی مواجه شده اند و بدین ترتیب اشکالات موجود پیش آمده و پروژه به صورت تعلیق در آمده است.

در قرارداد های متر مربّع زیر بنائی که اکثراً هم با قیمت پائین و غیر واقعی منعقد می گردد، و در نهایت هم به چندین برابر قیمت پیش بینی شده تمام می شود، از نظر زمانی هم با چندین برابر مدّت تعیین شده اوّلی تمام می شود، اشکالات زیادی وجود دارد، از جمله نادیده گرفتن هزینه های اجتناب ناپذیر بالا سری پروژه ، که حد اقل معادل سی در صد پروژه می باشد، و خیلی مسائل دیگر که نادیده گرفته می شود.

بارها مشاهده شده که اشخاصی که به حساب خودشان خیلی هم دانش و تجربه دارند، وقتی قیمت عملیّاتی مانند کاشی کاری را حساب میکنند، فقط مقدار کاشی و ملات و بنّا و کارگر مربوطه را در نظر می گیرند، و فراموش می کنند که کاشیکاری رئیس کارگاه هم می خواهد. پس برای هر فعالیت مواردی چون رئیس کارگاه، کارپرداز، حسابدار، انباردار و سایر فعّالان جنبی و هزینه های جنبی از قبیل بیمه، مالیات، هزینه های پذیرائی، ایاب و ذهاب  به اضافه خیلی هزینه های دیگر که به عنوان هزینه بالا سری مطرح می باشد را نادیده می گیرند، در صورتی که همه این موارد بایستی در نظر گرفته شود.

متأسفانه در جامعه کاری ما هزینه های بالا سری ( هزینه مدیریّتی ) تا حدود زیادی ناشناخته مانده است، به شرح: ( پیوست شماره ۳ فهرست بها) که بایستی توجّه بیشتری به آن بشود.

تقسیم بندی مقاطع مختلف و تعیین در صد آنها در پروژه مطرح شده در بالا را که توسط پیمانکار پروژه که مهندس واردی هم بود تنظیم شده است، عیناً در پایین نشان داده می شود.